«Толк» шығармашылық бірлестігі «Қазіргі Қазақстандағы батыр» тақырыбында дәрістер топтамасын ұйымдастырды. Аида Әділбекпен, сценарист Нығмет Ибаділдинмен және ақын Иван Бекетовтің қатысуымен осы тақырыпта дәрістер YouTube арнасында қолжетімді.
«Заманауи батыр-әйел» қоғамдық бағдарламасының бірінші дәрісінде суретші Аида Әділбек қазақ фольклорындағы, мәдениетіндегі әйелдер, олардың жағдайы мен қосқан үлесі туралы баяндайды. Мұнда сіз атақты әйел батырлар, әйелдердің мифологиялық бейнелері, Кеңес өкіметі кезіндегі қазақтардың жағдайы, өнер, мәдениет және медицинаның атақты өкілдері туралы ақпаратты таба аласыз.
Медиа мен әлеуметтік желілер қазіргі Қазақстанның жаңа кейіпкерлері мен батырларын қалыптастыруда қандай рөл атқарады?
Маған қазір бізде қазақ контентінің дамуы ұнайды. Бұл мемдер, әзілдерді тек біздің көрермендер түсінетін шығар. Менің ойымша, бұл бізге батыстық трендтердің көшірмелері емес, өзіміз болуға мүмкіндік береді.
Қазіргі уақытта әлеммен не болып жатқанын түсінуге көмектесетін соңғы оқылған шығармаңыздан қандай ойды атап өте алар едіңіз?
Мен жақында оқып жатқанымның бәрі шынайы өмірден қашу екенін түсіндім. Өйткені, бас пен денеде кездесетін қатыгездік пен әділетсіздік деңгейімен күресу өте қиын.
Шора батыр сияқты батырды қосып, қазақстандықтардың ұжымдық жадынан қандай кезеңді қайта қарауға болады?
Бәлкім, бүгінгі таңда бізге қаһармандар мен ерлік жетіспейтін шығар. Алайда, мен бәріміз бұған қабілетті екенімізге сенемін және әлемге жартылай мифтік кейіпкерлерді енгізудің қажеті жоқ. Бұл адамның күнделікті таңдауы. Жақсылық, жанашырлық, сүйіспеншілік және әділеттілік жағында болу, немесе болмау.
Қазақ қаһарманын үш қасиетпен сипаттай алсақ, қандай қасиеттерді атай аласыз?
Батылдық.
Сондай-ақ қараңыз:
«Қазақ эпосындағы батыр» (Герой в казахском эпосе) дәрісінде Ныгмет Ибальдин қазақтың белгілі фольклорлық оқиғаларын талдап, олардан тұрақты мотивтерді іздейді. Қазақтың батыры кіммен күресіп, қайда саяхаттайды, оған кім көмектесетінін талқыладық. Дәрісте белгілі бір мифтің тарихи контексі, сондай-ақ, түркі эпосындағы әйелдердің орны ерекше аталады.
Иван Бекетовтың «Мәтіндердегі кейіпкерлердің мәселелері: тарих және модернизм» (Проблематика героя в текстах: история и модернизм) дәрісі мифтерден Пруст, Фолкнер және басқа модернист жазушылардың шығармаларына дейін әдебиеттегі қаһарман бейнесінің эволюциясына арналған. Дәрісте біз қаһарман кейіпкерін заман иесінің үлгісі ретінде сөз еттік. Ол қандай. Ол қандай болуы керек. Бүгінде неліктен қаһарманды танып, көре білу маңызды.
Фото: Instagram
