Әйел бірнеше еркекпен бір уақытта үйленуі мүмкін полигамияның түрі полиандрия деп аталады.
Полиандрия кең таралмағанымен, кейбір елдерде оған заңмен тыйым салынбаған. Әйелдерге қай жерде және қандай себептермен бірнеше күйеу болуға рұқсат етілгені туралы айтамыз.
Үндістан
1955 жылы елдің көп бөлігінде полиандрияға тыйым салатын заң шыққанына қарамастан, Оңтүстік Үндістанның таулы аймақтарында көпкүйеулік жағдайлары әлі де кездеседі. Жергілікті тұрғындар мұндай некені өте тиімді деп санайды, өйткені дәстүр бойынша ер адам үйлену тойынан кейін жерінің бір бөлігін, басқа құнарлы емес аймақтарға беруі керек.
Rifath @photoripey
Бір қызығы, бірнеше күйеуінен басқа, Оңтүстік Үндістандағы әйелдер бұрын кумбала яғни, ашына болуға құқылы болған. Оның міндеті-иесін тамақпен, киіммен және түрлі сыйлықтармен қамтамасыз ету. Күйеулер әйелдің қаржылық әл-ауқатына және ұрпақтың жалғасуына жауапты болды.
Бутан Патшалығы
Көпкүйеулік Бутанда да қолданылады – Үндістан мен Қытай арасында орналасқан Оңтүстік Азиядағы мемлекет. Әйелдің көптеген еркектерге ие болуының себептерінің бірі – құнарлы жерлердің жетіспеушілігі. Үлкен отбасылар құра отырып, жергілікті тұрғындар көп жерге иелік ету құқығына ие болады және сәйкесінше олардың өмір сүру сапасын жақсартады.
Айтпақшы, 2006 жылдан бастап Бутан Корольдігінде Бақыт Министрлігі жұмыс істейді. Оның қызметкерлерінің міндеті – өз азаматтарына лайықты өмір сүру деңгейін қамтамасыз ету және олардың қажеттіліктерін қанағаттандыру. Соның ішінде неке мәселелерін шешуге көмектесу.
Тибет
Тибеттегі полигамияның басты себебі – отбасылық мүлікті сақтау мүмкіндігі. Сондықтан, елде әйелдер бірден бірнеше ағайындылармен некеге тұруы сирек емес. Бұл жағдайда заңды неке бір ер адаммен – үлкен ұлмен жасалады. Қалған ағайындылар өздерінің одағына бейресми түрде қосыла алады.
Бірнеше ағайындылармен бірге тұратын әйел жүкті болған кезде, әке болу туралы сұрақтар туындамайды. Бұл маңызды емес деп саналады, өйткені егер әйел бірнеше ұл көтерсе, оларда бір қызға үйленуі мүмкін.
Мустанг
Қазір Непалдың құрамына кіретін бұрынғы монархиялық мемлекеттің тұрғындары бір отбасынан шыққан бірнеше ер адаммен бірден некеге тұра алады. Себептер бірдей – елдегі күрделі экономикалық жағдай және жерді көбірек сақтауға деген ұмтылыс.
Мұндай отбасындағы басты күйеуі-үлкен ағасы. Ол қалыңдықты таңдайды және үйлену тойынан кейін олар қандай кесте бойынша өмір сүретіні туралы келіседі. Бұл жағдайда әйелдің таңдау құқығы бар және егер ол мұндай өмір сүру жағдайларына дайын болмаса, некеге тұруға міндетті емес.
Нигерия
Бұл елде полиандрия көптеген жылдар бойы қолданылып келеді. Нигерия үкіметі бірнеше ер адаммен некеге тұруға ресми рұқсат бермесе де, бұған тыйым салатын заң жоқ.
Алайда, көпкүйеулікті қалайтын әйел белгілі бір ережелерді сақтауы керек. Мысалы, екінші адаммен қарым-қатынасқа түспес бұрын, ол бірінші күйеуімен біраз уақыт тұруы керек. Егер онымен некеге тұру оған рахат әкелмесе, ол өзіне жаңа жұп тауып, біріншісін бұзбай онымен тағы бір неке құра алады.
Сонымен қатар, егер нигериялық мұндай қадамға шешім қабылдаса, ол бірден екі жұбайымен бір шаңырақ астында отбасын құра алмайды. Ал бірінші некедегі балалар биологиялық әкесімен бірге тұрады.
Меланезия
Полигамия дәстүрлері әлі күнге дейін Меланезияда – Тынық мұхитында орналасқан тропикалық мемлекетте сақталған. Бұл елде баласының әкесі болатын бір ер адамды, жыныстық қажеттіліктерді қанағаттандыру үшін екіншісін таңдай алады. Сонымен қатар, балалардың әкесі өз ұрпақтарын тәрбиелеуге мүмкіндік бермейді – бұл міндет отбасының анасының бауырларының мойнына жүктеледі.
Маланезияда мұндай дәстүрдің пайда болуының басты себебі – дін. Ел тұрғындары ер адамдар тұжырымдамаға ешқандай қатыспайтындығына сенімді, ал жыныстық қатынас процесінің өзі тек рухани сипатқа ие және әйелге өзінің тәлімгерімен байланыс орнатуға көмектеседі.
Фото: Unsplash
