Кейбір әдеттер физикалық денсаулыққа ғана емес, интеллектке де зиянды.
Зерттеулер көрсеткендей, бұл балалар мен ересектердегі IQ деңгейінің төмендеуіне әкелуі мүмкін. Біз саған қандай әдеттер интеллектке зиян тигізетінін айтамыз.
Аз қимылдайтын өмір салты
АҚШ-тың Калифорния университетінің ғалымы Прабха Сиддарт 2018 жылы өмір салты IQ деңгейіне көп әсер ететінін анықтаған зерттеу жүргізді.
Бақылаулар көп қимылдамайтын адамдарда есте сақтаумен байланысты ми аймақтары жұқаратынын көрсетті. Егер адам ұзақ уақыт бойы осы өмір салтын ұстанатын болса, болашақта физикалық белсенділік арқылы келтірілген зиянды өтеу қиынға соғуы мүмкін, сондықтан өлшенген күнделікті жүктемелерді елемеуге болмайды: лифт қолданудың орнына серуендеу, жаттығу жасау, баспалдақпен жүру.
Кез-келген сұрақтарға жауапты ғаламтордан іздеу
Дайандаған тағамның атын немесе ингредиенттерді есіңе түсіре алмайтын кездер болады және жадтағы олқылықтың орнын толтыру үшін бірден ғаламтордан іздеу жүйесін ашамыз. Бірақ бұл әдет IQ деңгейінің төмендеуіне әкелуі мүмкін.
2011 жылы жарияланған «Google-дің жадқа әсері: қолымызда ақпараттың болуының когнитивті салдары» мақаласында ғалымдар эксперимент нәтижелерін атап өтті: колледж студенттері интернет-іздеу жүйесін бір сәтте пайдалана алатынын білсе, ақпаратты тез еске түсіру қабілетінің нашарлайтынын көрсетті. Бұл когнитивті қабілет пен есте сақтау қабілетінің төмендеуіне әкеледі.
Сағызды жиі қолдану
Ғалымдар сағыздың стрессті жеңілдетуге көмектесетінін дәлелдеді. Бірақ бұл IQ деңгейіне теріс әсер етеді — мұндай нәтижелер Ұлыбританияда 2011 жылы жүргізілген зерттеуді көрсетті.
Экспериментке қатысушыларға сөздер мен сандардың тізімдерін есте сақтау, содан кейін оларды ретімен атау ұсынылды. Сағыз шайнағандар тапсырманы басқа қатысушылардан әлдеқайда нашар орындады. Оларға сандар тізбегін еске түсіру, сондай-ақ ғалымдар ұсынған тізімдерден жетіспейтін элементтерді табу қиынырақ болды.
Зерттеушілер cағыз қысқа мерзімді есте сақтау қабілетінің нашарлауына ықпал етеді және заттарды іздеу және оларды ұқсастарынан ажырату қабілетіне теріс әсер етеді деп болжады. Сондықтан оны жиі қолдануға болмайды, әсіресе назарды және есте сақтауды қажет ететін маңызды іспен айналысқан кезде.
Қантты шамадан тыс пайдалану
Рациондағы қанттың көп мөлшері тек фигура мен әл-ауқатқа ғана емес, сонымен қатар мидың денсаулығына, сондай-ақ интеллектуалды қабілеттерге де зиян тигізеді. 2011 жылы АҚШ ғалымдары қант диабеті және соған ұқсас аурулары жоқ адамдар арасында зерттеу жүргізді, онда қатысушылар қантты неғұрлым көп тұтынса, олардың когнитивті тест нәтижелері соғұрлым төмен болады. Оларға тізімдегі жаңа сөздерді үйрену, сондай-ақ себеп-салдар байланыстарын құру қиынырақ болды.
Ұйқының қанбауы
Ұйқы қанбаған кезде істерді орындау және маңызды ақпаратты есте сақтау қиын болуы мүмкін. Ғалымдар ұйқының болмауы әдеті, сондай-ақ ұйқысыздық пен ұйқының басқа мәселелерін уақтылы емдемеу IQ деңгейіне теріс әсер етуі мүмкін екенін атап өтті.
Сонымен, 2007 жылы Финляндияның зерттеушілері ұйқының болмауы когнитивті функцияның қолайсыз өзгеруіне әкелетінін анықтады. Ең алдымен, олар зейін мен жұмыс жадына байланысты, бірақ сонымен бірге ұзақ мерзімді жадта және шешім қабылдау қабілетінде көрінеді. Бір қызығы, зерттеуге сәйкес, әйелдер еркектерге қарағанда ұзақ уақыт ұйықтамай жүре алады, бірақ физиологиялық тұрғыдан олар баяу қалпына келеді.
Фото: Unsplash
Ақпарат көзі: Heroine
